Wist je dit al?
- dat stress invloed heeft op je hormoonhuishouding
- dat je vele vormen van stress hebt
- dat stress ook gezien kan worden als stretch
- dat mannen en vrouwen vaak een andere vorm van stress ervaren
- dat de cijfers over stress er niet om liegen (zie plaatje uit yoga magazine (6-2018) hiernaast)
Vechten, vluchten en bevriezen
Herken jij het volgende; Ineens gebeurt er iets onaangenaams. Je schrikt, je hartslag versnelt, je ademt sneller en hoger, je huid trekt samen, je krijgt letterlijk de kriebels. Het lichaam maakt zich klaar om te vluchten of vechten. Het kan ook zijn dat alles uitvalt en je niets meer kan. Vanuit de signalen die binnen komen, via de zintuigen, vindt er een reactie plaats in de hersenen. Die sturen de rest van het lichaam aan. Het gaat allemaal in milliseconden. Automatisch, via het autonome stelstel.
Stress
Let wel, een beetje stress is niet erg, is zelfs gezond. Met lichte stress kun je je ont-wikkelen, een beetje stretchen en zo sterker worden. Met langdurige zware stress ontstaat er disbalans en wordt alles in-gewikkeld. Langdurige stress geeft overspannenheid of zelfs burn out. Uitputting van organen, van het lichaam.
Hormonen
Het endocriene systeem, hormonale systeem, geeft bij constante stress, impulsen naar de nieren. Hier wordt in de bijnierschors adrenaline en nor-adrenaline aangemaakt, die zorgen voor de vecht, vlucht of freeze reactie.
Daarnaast wordt cortisol die als ontstekingsremmer en bloedsuiker verhoger dienst doet aangemaakt in de bijnierschors. In de eerste fase van chronische stress hebben deze hormonen vaak een over functie. In een volgende fase kan de bijnierschors uitgeput raken.
De hormoon huishouding die vanuit de hersenen wordt aangestuurd is precair. Heel gevoelig ook, balans blijft een belangrijk punt.
Stressveroorzakers
Zoals je hierboven op het plaatje kan zien zijn de top 3 stress veroorzakers, werk, geld en gezondheid.
Werk. Vaak hoor ik dat mensen veel druk ervaren in hun werk. Het werk dat leuk was en ineens niet meer leuk is, omdat er ineens andere eisen gesteld worden. De druk wordt opgebouwd, je kan of wilt geen nee zeggen, omdat er anders wel iemand anders naar voren geschoven wordt. Je moet soms helder je grenzen aan kunnen geven, het voor jezelf toch leuk houden in een werksituatie. Als je op de goede weg zit, op je plek, stroomt het in je. Als het af en toe een beetje stretch-ed is daar ook niets mis mee. Dan heb je misschien wat groeipijnen en leer je nieuwe dingen. Echter de balans die blijft belangrijk.
Geld is ook een factor. Geld maakt niet gelukkig, het is wel fijn als je genoeg hebt om dat te kunnen doen waar je blij van wordt. De vraag is, wat is genoeg voor jou? Vind je van jezelf dat je, net als de directeur van ING 3.000.000 per jaar, moet verdienen? Dan zal die gedachte en wens behoorlijk wat stress opleveren als je een gewone baan hebt. En ja als het lastig wordt de rekeningen te betalen, dan levert dat zeker ook stress op.
Daarnaast is er een mooie component als je niet zo rijk bent, ben je misschien wel heel rijk met jezelf, je gezin, je leven. Ik ken best wat mensen die met weinig geld toch een rijk leven hebben. Ze genieten van hun gezin, vrienden, de natuur, hun bezigheden. De vraag blijft: Ben je tevreden, kun je ook genieten van de natuur, een kop thee of koffie, een glaasje wijn, goed gezelschap? Kun je genieten van de kleine dingen, de dingen die weinig geld kosten?
Gezondheid is een heel belangrijke factor. Als je lichaam je in de steek laat, dan kan dat veel stress opleveren. Hoe ga je om met een lichaam dat niet goed functioneert. Hoe kun je dan zo goed mogelijk voor jezelf zorgen?
In een griepje is het even uitzieken, maar als er echt iets niet goed functioneert, is er ruimte en tijd nodig om hiermee om te leren gaan. Om het lichaam te aanvaarden zoals het is. Osho zegt over het lichaam, dat het net als een machine is, er kan iets mis gaan. Voordat je kan accepteren dat het lichaam minder functioneert dan je zou willen, kan dat stress met zich meebrengen. Tijd, ruimte voor jezelf om te schrijven, dingen op een rijtje te zetten, te ademen en te accepteren.
De mens is ontzettend creatief, flexibel, krachtig, yogisch dus. Ik sta er altijd versteld van, hoe ieder van ons zich aan kan passen op alle vlakken. Met hobbels en bobbels, soms smooth.
Vrouwen van Venus, Mannen van Mars
Dat vrouwen en mannen verschillen van elkaar dat wisten we natuurlijk al. Logisch dus ook dat vrouwen om andere dingen stress hebben dan mannen. Dit komt deels ook door de hormoonhuishouding en de andere taakverdeling.
Vrouwen delen meer met anderen als er problemen zijn, dit geeft voldoening, verbinding. Daardoor kunnen ze ook eerder “van de kaart” zijn, als er in sociaal opzicht iets niet lekker loopt. Vrouwen voelen dus ook meer stress bij relationele problemen, bij spanningen op de werkvloer of als ze het gevoel hebben er niet bij te horen. Mannen zijn rationeler. Mannen kunnen gevoelig zijn.voor onregelmatige werktijden en hoge werkdruk. Conflicten vinden mannen over het algemeen ook niet leuk, maar ze kunnen daar ook rationeler mee om gaan.
Veel vrouwen hebben veel taken. Naast werk, hebben ze het druk met het gezin als er kinderen zijn, het huishouden, mantelzorg, relaties onderhouden. Vrouwen voelen zich verantwoordelijk voor huis en haard. Vrije tijd staat vaak in het teken van zorgen voor kinderen, vrienden of familie. Wanneer er niet genoeg ontspanning ingebouwd wordt kan dit leiden tot stress, overspannenheid, burn-out.
Uit onderzoek is gebleken dat wat er in huis gedaan moet worden, niet zo door mannen gezien wordt. Mannen zien weer wel welke klussen er in huis gedaan moeten worden en doen dit dan weer vaker dan vrouwen. Gelukkig zijn er steeds meer mannen die koken en de was ophangen en wordt de verdeling in het huishouden beter. Zo zijn er ook steeds meer vrouwen die klussen leuk vinden.
Daarbij hebben vrouwen een hoger oestrogeengehalte wat ervoor zorgt dat de stresshormonen (adrenaline, nor-adrenaline) minder snel afnemen. Een stressreactie blijft hierdoor langer aanhouden en varieert door de menstruatiecyclus.
(bron: medinello.nl)
Denker en doener.
In veel filosofieën wordt er over de denker en doener gesproken. De denker vindt over veel dingen iets, de doener moet er iets mee. Stel jezelf de vraag hoe jij denkt over je werk. Stel jezelf bij de negatieve gedachten over je werk eens de vraag: “Is het waar?” Ditzelfde kun je ook doen over geld en gezondheid. Soms kom je tot de ontdekking dat een gedachte over iets in je werk, je financiële situatie of je gezondheid extra stress opleveren. Hoe lekker is het dan als je je hoofd leeg kunt maken, zodat het rustig in je wordt en je je gedachten kunt laten voor wat ze zijn.
De doener is datgene in jou, dat vindt dat er iets gebeuren moet. Die werkt keihard met de denker samen. De denker vindt dat er meer gewerkt moet worden en dat je een watje bent als je niet mee gaat in wat er van je gevraagd wordt en dan ga je vervolgens maar doen wat er van je gevraagd wordt. Tegen beter voelen in.
En ja, het is niet zo dat je de hele dag op de bank moet zitten en dat je alles maar laat gebeuren. Maar soms is het heel heilzaam om dat wel te doen en te kijken wat er dan gebeurd. Met jou en met de mensen om je heen. Ik zou zeggen probeer het eens uit. Observeer dan maar hoe de denker en doener in de weerstand gaan. Kun je dan stil blijven? Dan ben je een ware yogi.
Stressverlagend
Wat we in yoga, ademwerk, mindfulnes, meditatie en stilte doen, is niet doen in het doen. In yoga werken we met de verbinding tussen lichaam en geest. De ademhaling is hier de grote verbinder. Misschien kun je daarom stellen, dat ademen, yoga is? Dat merk ik ook wel in de ademsessies die ik geef. Een diepgaande manier om snel tot jezelf te komen en stevig op te ruimen en heldere inzichten te krijgen. Bij de ademhaling wordt de nervus vagus de zenuw die zorgt voor de verstilling van het autonome zenuwstelsel gestimuleerd. Daardoor ga je je rustiger voelen, hartslag gaat naar beneden, bloeddruk ook, je masseert de organen. Bij stress, ga zitten en adem, of huil, waarbij je vanzelf dieper gaat ademen.
Tijdens de yoga worden spieren versterkt, gestretcht en wordt er losgelaten wat er vast zit. In de buik liggen veel spieren, de ilio-psoas, de spier vanuit het middenrif en lendenwervels komt samen met de spieren van het heupbeen, naar het bovenbeen toe. Het is een belangrijke spier. Deze spier geleid de energie van de nieren, als een soort van rails. Ook wel de vecht of vlucht spier genoemd of de ziele spier.
Als deze spier wordt gerekt en gestrekt en ontspant in voorover buigingen, krijg je als vanzelf dat de nier energie versterkt wordt. Zoals we gezien hebben is de bijnier vaak uitgeput geraakt bij veel spanning en burn out. Daarom kan yoga je helpen om je energie op peil te brengen bij burn out. Misschien eerst in de yin yoga en daarnaast ook naar een meer yange vorm in hatha yoga. Ook de chi de energie in de onderbuik wordt door yoga versterkt.
Alles gaat weer meer stromen en het lichaam wordt krachtiger. In sommige houdingen doe je jezelf versteld staan. In andere houdingen die niet lukken kom je jezelf tegen en dat kan soms heel verhelderend zijn. Daarnaast wordt de ademhaling die zo essentieel is voor ons zijn, als vanzelf bij yoga verdiept.en maakt dat je inkeert. Het brengt je naar de rust in je zelf, waardoor je stress los kunt laten. Een rustpunt in de dag in de week. Onder andere daarom vind 93% van de Nederlanders dat yoga stress verlagend werkt.